پسته، نامی خوشمزه برای ما ایرانیان، دوست‌داشتنی، از نماد‌های صادرات غیرنفتی، شور و شادی آجیل و عید، نشان مرفهین و شیرینی‌های لاکچری، گرانی و پولداری! همه در این میوه کوچک نهفته است. پسته‌ای که حتی از دیوار‌های بلند تحریم می‌گذرند و در دل آمریکا نیز مشتریان همیشگی خود را دارد.
در ایران ده‌ها رقم پسته وجود دارد. از ابراهیم‌آبادی و ابراهیمی، امیری و اوحدی گرفته تا ممتاز تاج‌آبادی و موسی‌آبادی و واحدی و هراتی. اما مهم‌ترین ارقام را به چهار دسته رقم‌های اکبری، کله‌قوچی، احمدآقایی و فندقی تقسیم می‌کنند. طبق بررسی‌ها رقم اکبری بزرگ‌ترین اندازه را در بین سایر ارقام دارد. رقم کله‌قوچی سنگین‌ترین وزن و درشت‌ترین مغز را داراست و احمدآقایی مشتری‌پسند‌ترین رقم از لحاظ طعم است. فندقی نیز گرد و ریز است!
از آنجاییکه پسته قیمت بالایی دارد همچون طلا با آن برخورد می‌شود و برای به دسته‌بندی ریز و درشتی و ارزش‌گذاری آن روش جالبی در میان کشاورزان و تجار وجود دارد که ممکن است در زمان خرید با آن برخورد کنید. تقریبا تمامی متخصصین بعد از اشاره به نام رقم، دو عدد زوج را در انتها به کار می‌برند که برای تعیین ریزی و درشتی و کیفیت اندازه پسته است. برای آشنایی با این نام‌گذاری همراه ما در باغ بازار باشید.
نحوه تعیین اونس پسته
برای این کار باید 142 گرم از یک رقم پسته مشخص را وزن نمود. سپس پستهها وزن شده را به دسته‌های پنج تایی تقسیم نمود. وقتی تعداد پستهها به حدی نبود که دیگر بتوان دسته پنج تایی ایجاد نمود. شروع به شمردن تعداد دسته‌های پنج عددی می‌کنیم. بر این اساس ما می‌توانیم اونس پسته را به طور دقیق مشخص نماییم.
20 تا 22 : اگر بعد از تقسیم 142 گرم پسته به 20 تا 22 دسته پنج تایی رسیدیم، یعنی بهترین و درشت سایزترین پسته‌های را در اختیار داریم. بنابراین برای نامیدن آنها بعد از آوردن رقم پسته عبارت 20 – 22 را نیز می‌گوییم. برای مثال اکبری 20 – 22 !
22 تا 24 : اگر بعد از تقسیم 142 گرم پسته به 22 تا 24 دسته رسیدیم، به عنوان پسته‌های درشت طبقه‌بندی می‌شوند و به عنوان پسته‌های 22 – 24 شناخته می‌شوند. برای مثال کله‌قوچی 22-24.
24 تا 26 : در این حالت اگر 142 گرم پسته را توانستید به 24 تا 26 دسته پنج تایی تقسیم کنید پس با معمولی‌ترین و بیشترین نوع پسته‌های بازار روبه‌رو هستید و به عنوان پسته‌های 24 – 26 نامیده می‌شوند. برای مثال احمدآقایی 24- 26.
26 تا 28 : در نهایت اگر 142 گرم پسته به 26 تا 28 گروه پنج تایی پسته تقسیم شود. این تعداد کوچک‌ترین اونس رسمی بازار است و به عنوان پسته‌های 26 – 28 گفته می‌شوند. برای مثال احمدآقایی 26-28.
بنابراین هرچه عدد اونس پسته کمتر و کوچک‌تر باشد این پستهها درشت‌تر هستند و برعکس اگر این عدد بزرگ‌تر باشد نشان از ریزتر بودن پستهها است. ضمنا اگر بعد از تقسیم‌بندی گروه‌های پنج تایی، تعدادی پسته باقی ماند که گروه پنج تایی تشکیل نمی‌دادند باید بعد از شمردن گروه‌های پنج تایی و مشخص شدن اونس پسته، آن تعداد را در انتهای اعلام نماییم. برای مثال اگر سه دانه پسته اضافه مانده است و اونس پسته نیز 22-24 است باید بگوییم. اونس 22-24 و سه دانه. همچنین بد نیست بدانید که ممکن است به پسته‌هایی با اونس‌های کمتر از 20 نیز برخورد کنید که معمولا به صورت دست‌چین شده از میان پستهها قابل استحصال است و معمولا کمیاب و دارای قیمت دوچندان هستند!
نحوه تعیین کیفیت وزنی پسته‌های دربسته
در برخی از مواقع پستهها به صورت دربسته هستند و ممکن است کیفیت وزنی مغز داخل آنها مشخص نباشد و تعیین اونس نیز به تنهایی اطلاعات کافی را به ما ندهد. در این مواقع برای مشخص شدن کیفیت پسته باید از شیوه زیر استفاده نمود.
برای این منظور بعد از تعیین اونس پسته‌های در بسته به شیوه بالا، 100 گرم از آنها را می‌شکنند و مغز را از پوست به طور دقیق و کامل جدا می‌نمایند. سپس علاوه بر مشاهده چشمی کیفیت و رنگ و اندازه مغز‌ها، آنها را وزن می‌کنیم. اگر حداقل وزن آنها به 50 گرم برسد، پسته‌های در بسته دارای کیفیت قابل قبولی هستند. برای نامیدن این پستهها بعد از آوردن نام رقم، اونس و دانه، میزان وزن مغز مشخص شده را نیز می‌گوییم. به عنوان مثال، رقم اکبری 22-24، دو دانه، 53 گرم مغز !
