بیش از دو هزار و پانصد سال است در نیمی از کشور‌های حاره‌ای دنیا از جنوب شرق آسیا گرفته تا آفریقا و آمریکای لاتین، موزهای پلانتین به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع غذایی خانواده‌ها کشت، تولید و فروخته می‌شود. گروه حدود 100 رقم مختلف را در برمی‌گیرد. طبق آمار سازمان فائو در سال 2016 کل تولید پلانتین در دنیا بیش از 35 میلیون تن برآورد شده است.
نام‌گذاری و کشور‌های اصلی تولیدکننده
پلانتین‌ها را بانام موز پختنی ، موز نشاسته‌ای، موز آبجویی و موز سبز نیز می‌شناسند. طبق نام‌گذاری بین‌المللی بر اساس سیستم سیموندز و شفرز که در سال 1955 به رسمیت شناخته شد. پلانتین‌های حقیقی در گروهی به اسم AAB طبقه‌بندی می‌شوند ولی برخی ارقام از موزهای گروه‌های AAA و ABB نیز به‌عنوان پلانتین نامیده می‌شوند.
اعتقاد بر این است که منشأ اصلی موزهای پلانتین مربوط به جنوب شرق آسیا است بااین‌حال امروز کشور‌های قاره آفریقا بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های پلانتین هستند. دراین‌بین پلانتین در کشور‌های غربی آفریقا ازجمله کامرون، غنا، اوگاندا، نیجریه، بنین، گینه و … از محبوبیت خاصی برخوردار است. بااین‌حال فیلیپین، هند، کشور‌های آمریکای جنوبی و مرکزی و در کل بیش از 120 کشور به کشت و مصرف پلانتین مشغول‌اند.
کاربرد پلانتین‌ها
موزهای پلانتین دارای مقدار زیادی نشاسته هستند و میزان شیرینی آن‌ها پایین است. به همین علت برخلاف موزهای تازه خوری که در بازار به فروش می‌رسند، در صورت مصرف به‌طور خام، از طعم مطبوعی برخوردار نیستند. بااین‌حال زمانی که پخته شوند، به خوراک لذیذی بدل می‌گردند. در کشور‌های مختلف از پلانتین‌ها برای اهداف گوناگونی بهره می‌گیرند. برخی آن‌ها را به‌صورت سرخ‌شده، کبابی و یا آب پز مصرف می‌کنند یا با آرد کردن پلانتین‌های خشک کرده، نان می‌پزند. تولید مربا، نوشیدنی، شیرینی، چیپس، سوپ، آش و … از دیگر موارد استفاده پلانتین است.
اندازه پلانتین‌ها نیز نسبت به موزهای شیرین تازه خوری، بزرگتر است و گاهی تا دو برابر آن‌ها می‌رسد و به خاطر بافت نشاسته‌ای محکمی که دارند در برابر تنش‌های جابه‌جایی و صادرات به دورترین نقاط دنیا نیز از مقاومت بهتری برخوردار هستند و کمتر از موزهای شیرین آسیب می‌بینند. درنتیجه میزان ضایعات پس از برداشت نیز بسیار کمتر است.
خاصیت غذایی پلانتین
شاید به‌جرئت بتوان اظهار داشت که پلانتین‌ها یکی از عوامل بقا و حیات مردم در کشور‌های اصلی تولیدکننده است. به‌خصوص اینکه، این کشور‌ها اغلب جوامعی فقیر و محروم هستند که معیشت بسیاری از آن‌ها تنها به کشاورزی وابسته است؛ اما جالب است بدانید که موزهای پلانتین دارای خواص تغذیه‌ای مناسبی نیز هست و مصرف آن می‌تواند بخشی از نیاز غذایی بدن را تأمین نماید. از سوی دیگر چون این محصول وابسته به فصل نیست، در تمام طول سال در دسترس بوده و به همین خاطر از قیمت مناسبی نیز برخوردار است.
در پلانتین کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین‌ها شامل A, C, B1, B2, B3, B5, B6, E, K، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، روی و سدیم یافت می‌شود. به علت بالا بودن میزان بافت فیبری در پلانتین، خوردن آن باعث تقویت سیستم گوارش و پیشگیری از برخی مشکلات روده و همچنین کاهش کلسترول در انسان می‌گردد. به‌علاوه با توجه به پلی‌ساکارید‌های مختلف موجود در پلانتین و آرام هضم شدن آن، فرد به مدت بیشتری احساس سیری دارد و در برنامه‌های رژیم لاغری می‌تواند یک منبع غذایی مناسب در نظر گرفته شود. در بسیاری از کشور‌های مصرف‌کننده این نوع موزها، پلانتین به‌عنوان یک سبزی نشاسته‌ای، جایگزین سیب‌زمینی معمولی شده است.
ممنون از مطلب خوبتون
شباهت ها و تفاوتهاش با موز رو هم میفرمایید؟
میخوایم بخریم از کجا تشخیص بدیم؟
باسلام
ممنون از توجه و وقتی که برای خواندن این مطلب گذاشتید.
همانگونه که در متن ذکر شده موزهای پلانتین بزرگتر و سفت تر از موزهای عادی هستند. اکثرا در حالت خام بدون طعم بوده و خوش خوراک نیستند و طعمی شبیه به سیب زمینی خام دارند.
سپاس از شما؛ مطابق تصویری که برای این مطلب در وبلاگ باغ بازار آمده است، پلانتین از نظر اندازه بزرگتر از موز است و شیرینی آن کمتر و بافتش سفت تر است.
اصولا کیفیت موز ایرانی و بخصوص موز پاکوتاه برای هضم و جذب در دستگاه گوارش انسان و نیز از نظر عطر و طعم، نسبت به سایر انواع موزها بهتر است، خصوصا اگر موقع برداشت به اندازه کافی رسیده باشد.